Organy prowadzące postępowanie przygotowawcze mogą stosować wobec podejrzanych nieizolacyjne środki zapobiegawcze np. poręczenie majątkowe, dozór policji lub zakaz opuszczania kraju. Jednak najsurowszy środek zapobiegawczy jakim jest tymczasowy areszt, może zostać zastosowany jedynie na podstawie stosownego postanowienia sądu powszechnego. Prokurator czy policjant prowadzący dochodzenie lub śledztwo nie decyduje o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, a może jedynie złożyć stosowny wniosek do właściwego sądu. Sąd orzeka względem zatrzymanego tymczasowy areszt przede wszystkim w sytuacji, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że zatrzymana osoba mogłaby bezprawnie wpływać na tok dochodzenia lub śledztwa, a czasami postępowania sądowego. Taki bezprawny wpływ może polegać na nakłanianiu świadków do złożenia fałszywych zeznań lub ukrywaniu się przed wymiarem sprawiedliwości. Nawet w sytuacji zastosowania przez sąd środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania względem osoby zatrzymanej nie oznacza to automatycznie długotrwałej izolacji za murami Aresztu Śledczego. Niezwłocznie po zastosowaniu izolacyjnego środka zapobiegawczego zatrzymany lub jego rodzina powinien skontaktować się z obrońcą. Adwokat zajmujący się sprawami z zakresu prawa karnego może pomóc w trudnej sytuacji, dokonując szeregu istotnych czynności, dzięki którym jego klient odzyska wolność. Należy jednakże przy tym pamiętać o dość ograniczonych możliwościach kontaktu, jakie ma w podobnych wypadkach zatrzymana osoba. Jak zatem wygląda pomoc prawna w tej sytuacji?

Fundamentalnym prawem zatrzymanego (podejrzanego lub oskarżonego) jest możliwość kontaktowania się na żądanie ze swoim obrońcą. Nikt nie może zostać pozbawiony tego prawa. Tymczasowo aresztowany podejrzany lub oskarżony, ale także osoba zatrzymana, względem której nie podjęto jeszcze decyzji o zastosowaniu aresztu, muszą zostać wyraźnie pouczeni o przysługujących im prawach. Dzięki temu, w krótkim czasie od zatrzymania możliwe będzie odbycie konsultacji prawnej z obrońcą specjalizującym się w zakresie prawa karnego. Dokładna analiza sytuacji osoby o statusie podejrzanego lub oskarżonego pozwoli kompetentnemu adwokatowi wybrać adekwatną linię obrony i w sposób właściwy pokierować sprawą swojego klienta. W polu widzenia doświadczonego obrońcy powinny pozostawać wszystkie kwestie, okoliczności, dowody i zarzuty, jakie związane są ze sprawą karną swojego klienta oraz zastosowaniem względem niego środka zapobiegawczego (aresztu). Nierzadko adwokat jest w stanie podważyć argumenty organów ścigania, wnioskujących do Sądu o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania. Profesjonalna reprezentacja podejrzanego lub oskarżonego przed Sądem może zapobiec dłuższemu odosobnieniu zatrzymanego. Nawet w sytuacji zastosowania przez Sąd izolacyjnego środka zapobiegawczego względem zatrzymanego można temu przeciwdziałać. Skonstruowany w sposób odpowiedni i złożony w krótkim czasie środek odwoławczy lub wniosek o uchylenie tymczasowego aresztowania może sprawić, że zatrzymany odzyska wolność. Pomoc prawna w takiej sytuacji staje się zatem nieoceniona i dobrze jest w tej kwestii zaufać adwokatowi z doświadczeniem w prawie karnym.